Doświadczenia z pierwszych lat nauki poważnie odbijają się na dalszym przebiegu procesu kształcenia dziecka. Doświadczenia pozytywne mobilizują i rozbudzają poznawcza ciekawość dziecka, trudności mogą trwale zniechęcić dziecko. Założenia dydaktyczne realizowane w przedszkolu mają na celu przygotowanie dziecka do podjęcia nauki w szkole — jednak praktyka wskazuje, iż nie wszystkie dzieci w jednakowym stopniu osiągają gotowość, dojrzałość szkolną.
Umiejętności i Zdolności Sześciolatka
Rodzice powinni umieć obiektywnie ocenić możliwości swojego dziecka oraz w razie potrzeby, wiedzieć jakie działania stymulujące podjąć w celu wyeliminowania nieprawidłowości rozwojowych. Należy zwrócić uwagę na trzy podstawowe sfery rozwojowe: umysłową, ruchową, emocjonalno-społeczną. Co powinno umieć sześcioletnie dziecko przygotowujące się do nauki czytania i pisania?
1. Różnicować słuchowo zestawy dźwięków i proste układy rytmiczne:
– rozpoznawać dźwięki otoczenia,
– odtwarzać rytm zilustrowany odpowiednim układem przestrzennym, np. za pomocą klocków, bębenka, czy stukania ołówkiem — zwracanie uwagi na krótsze i dłuższe przerwy,
– wystukiwać rytm według podanego układu przestrzennego,
– rozpoznawać układ przestrzenny odpowiadający wystukiwanemu rytmowi.
2. Poprawnie różnicować pojedyncze głoski (dźwięki mowy):
– rozpoznawać nazwy obrazka na podstawie pierwszej głoski,
– dobierać w pary obrazki rozpoczynające się lub kończące się taką samą głoską,
– wymienia wyrazy rozpoczynające się podaną głoską,
– dobierać obrazki, których nazwa następnego rozpoczyna się głoską kończąca nazwę poprzedniego.
3. Umieć wyodrębnić w słowie głoski i sylaby:
– podzielić wyrazy na sylaby z jednoczesnym klaskaniem lub wystukiwaniem,
– szeregować obrazki według liczby sylab,
– wyodrębniać głoski w wyrazach.
4. Umieć łączyć głoski i sylaby w wyrazy:
– głośno wypowiadamy głoski danego wyrazu, a dziecko zgaduje, jaki to wyraz,
– kończyć wyraz dwusylabowy po usłyszeniu pierwszej sylaby.
5. Prawidłowo różnicować kształty nawet bardzo zbliżone:
– dobierać w pary jednakowe obrazki — identyczne, ale różniące się kolorem lub, gdy jeden z nich jest tylko “konturem” drugiego,
– dobierać figury geometryczne o takim samym kształcie a innej wielkości i kolorze,
– nakładać odpowiednie figury geometryczne — na przykład na kontur domu nakładać kwadraty, jako okna i prostokąty, jako drzwi.
6. Odtwarzać poprawnie wzór z pojedynczych elementów:
– układać obrazki w szeregu według kolejności, w jakiej były ukazywane,
– układać elementy w szeregu według zaczętego wzoru,
– układać obrazki z części.
7. Umieć poprawnie odwzorowywać układy geometryczne: szlaczki, wzory, ornamenty itd..
8. Ujmować przedmiot lub kształt graficzny jako całość z jednoczesnym wyodrębnieniem w nim elementów składowych:
– dodać brakującą część do całości obrazka,
– układać wzory z figur geometrycznych,
9. Mieć ukształtowaną wzrokową orientację kierunkową położenia przedmiotów oraz utrwaloną orientację kinestetyczno – słuchową (orientację w schemacie własnego ciała):
– utrwalone pojęcie stron prawej i lewej w schemacie własnego ciała,
– orientacja w stronach ciała osoby stojącej naprzeciwko,
– orientacja w stronach otoczenia.
10. Umieć wyodrębniać istotne właściwości przedmiotów — uogólnianie i tworzenie pojęć, spostrzeganie podobieństw, tworzenie pojęć nadrzędnych (zwierzęta, warzywa).
11. Umieć “opowiedzieć obrazek” uwzględniając relacje przyczynowo-skutkowe, czasowe — niewystarczające jest ograniczenie się jedynie do wymienienia osób, przedmiotów, czynności. Sześciolatek powinien formułować dłuższe wypowiedzi słowne, łączyć zdania w logiczną całość.
12. Zaczyna się rozwijać pamięć logiczna polegającą na zrozumieniu materiału i umiejętności opowiadania tekstu własnymi słowami.
13. Sześciolatek powinien wykazywać pełną automatyzację czynności samoobsługowych (ubieranie się, jedzenie). Ruchy dziecka powinny być celowe, skoordynowane, dostosowane do rodzaju czynności. Powinien poruszać się sprawnie i zręcznie, wykonywać złożone zadania. Powinien mieć wykształconą orientację kierunkową i przestrzenną w odniesieniu do położenia i schematu własnego ciała. Powinien utrzymać przez dłuższy czas równowagę, gdy stoi na jednej nodze, sprawnie skakać na jednej nodze, nie mieć trudności z rzucaniem i łapaniem piłki, sprawnie zawiązać kokardkę.
14. W zakresie sprawności manualnej zwróćmy uwagę na szybkość, precyzję, dokładność ruchów rąk — sześciolatek powinien wykazywać dobrą koordynację ruchów rąk przy odpowiednim napięciu mięśniowym. Rysując, jest zdolny do utrzymania w linii wyznaczonego kierunku, zarówno w poziomie, jak i w pionie.
Niechęć do ruchu i wysiłku fizycznego, gdy dziecko często “przysiada” w zabawie, kładzie się, niechętnie biega z rówieśnikami — potraktujmy jako sygnał alarmowy !
Wsparcie Rodziców w Rozwoju Dziecka
Odpowiedni rozwój emocjonalno-społeczny decyduje o umiejętności panowania nad sobą, podporządkowania się przepisom szkolnym, wytrwałości w działaniu, harmonijnym współdziałaniu z rówieśnikami w zabawie i w nauce. Najlepszym treningiem kompetencji emocjonalno-społecznych jest zabawa z rówieśnikami. Organizujmy dziecku jak najczęściej spotkania z rówieśnikami – będziemy mieć wtedy doskonałą okazję do obserwacji jego zachowań oraz w razie potrzeby, do treningu społecznych umiejętności dziecka.
Zachęcam do skontaktowania się ze mną przez internet lub telefon. Jako logopeda z wieloletnim doświadczeniem chętnie omówię rozwój umiejętności językowych i wsparcie potrzebne dla waszego sześcioletniego dziecka. Terapia logopedyczna online to jedna z ciekawszych rozwiązań, z której możesz skorzystać, aby pomóc Twojemu dziecku.